Month: July 2016

લેટેસ્ટ ટ્રેન્ડ – ગુજરાતી ભાષાની ચિંતા

by gopal khetani

"યાંત્રીક ચક્કાવાળા દ્વીચક્રી વાહનનો પરવાનો તે પ્રાદેશિક વાહનવ્યવ્હારની કચેરીએથી મેળવ્યો?" "મેજ પર દુરસંચાર યંત્ર પડેલું છે, તેને નવસંચાર કરવા મુકી દે." "મારા દ્વીચક્રી વાહનના આગળના ચક્રની રબરની નળીમાં કાણુ પડેલું છે તેનુ સમારકામ કરી આપશો?" ઉપરના વાક્યોનો પ્રયોગ કરવા જઇએ તો લોકો ચોક્ક્સ પણે માની લે કે આ ભાઇનુ ખસી ગયુ છે. ટુ -વ્હીલર, લાઇસન્સ, મોબાઇલ, રિચાર્જ, ટેબલ વગેરે કેટકેટલાય શબ્દો આપણી રોજ બરોજની ભાષામાં વણાઈ ગયા છે. હવે તે માટૅ આપણે ચિંતા કરીએ કે ગુજરાતી ભાષા તો નાશ પામવા બેઠી છે. અંગ્રેજી ભાષા તેને અભડાવી રહી છે. તો ભાઇ,પહેલા તુ એક કામ કર. બને ત્યા સુધી રોજબરોજના વાર્તાલાપમાં ગુજરાતી ભાષા અને શબ્દો વાપરવાનો આગ્રહ રાખ. "આપ મુઆ વિના સ્વર્ગે ના જવાય." અને આ લેખ લખુ છું એનો મતલબ એમ નહી કે ફક્ત ગામ ને જ સલાહ આપી રહ્યો છું. મારા વોટસએપના એક ગ્રુપ (સંઘ, ટોળુ, ઝુંડ)માં જ્યારે પણ શુભેચ્છા આપવાની હોય ત્યારે ગુજરાતીમાં જ આપુ છુ અને હવે એવુ થયુ છે કે ભુલ થી પણ "અંગ્રેજીમાં વીશ" કરુ તો લોકો મને ગુજરાતીમાં જ શુભેચ્છા આપવા સંદેશો મોકલે છે. અહીં મારા કહેવાનો આશય એટલો જ છે કે સ્થીતી , સમય અને સ્થળ અનુસાર ભાષા અને શબ્દોનો ઉપયોગ કરો. બાળકો , યુવાનો અને વડિલોને સાહિત્ય વાંચન અને લેખન કાર્ય માટે પ્રેરણા આપો. આજકાલ ઇન્ટરનેટ (સંચાર જાળા) પર દરેક પ્રકારની સામગ્રી ઉપલબ્ધ છે તો એનો લાભ ઉઠાવો. બાળગીતો, જોડકણા, બાળવાર્તા, લોકગીતો, ભજન, ડાયરા, હાસ્ય સંમેલનો વગેરે આપણે આરામથી માણી શકીએ એમ છીએ. એ ઉપરાંત વાંચવા માટૅ તો ભંડાર પડેલો છે. હાલ જે રીતે સમુહ સંમોહનથી દોરવાય  અને ગુજરાતી ભાષા પ્રત્યેની ઉદાસીનતા જાહેર કરાય છે તે વિશે મારે તે લોકો ને એક જ પ્રતિભાવ આપવાનો રહેશે કે "કુવામાં હોય તો અવેડામાં … Continue reading લેટેસ્ટ ટ્રેન્ડ – ગુજરાતી ભાષાની ચિંતા

મારો કેરી પ્રત્યેનો “રસ”

by gopal khetani

નાનો હતો ત્યારે મે મહિનાની રાહ ઉત્કટતાથી જોતો. પરીક્ષા પુરી થાય એટલે મોજ. મારા પિતાજીને બુક - સ્ટેશનરીની દુકાન. એટલે વેકેશનમાં કામ ઘણુ (જુના ચોપડા ખરીદવાનું, અને તેમનુ કાચુ બાઇન્ડીંગ કરવાનુ) વેકેશનમાં  નાણાકિય ખેંચ રહે એટલે બહાર ફરવા જવાનુ પોષાય નહીં. પરંતુ મિત્રો જોડે રમવાનુ, ચિત્રો દોરવા, નજીક આવેલા બાલભવનની મુકલાકાત લેવી - એવી પ્રવ્રુત્તીઓમાં સમય પસાર થતો. પરંતુ સૌથી વધારે મજા એટલે કેરી ને માણવાની. પહેલા મિક્ષ્ચર અથવા ઇલેક્ટ્રીક હેન્ડ બ્લેન્ડર તો હતા નહીં. મારા પિતાજી દુકાનેથી આવે ત્યારે કેરી લેતા આવે. એમાંથી તે દિવસે ખવાય એવી કેરી શોધી મને આપે એટલે તુરંત એ કેરી ને ધોઇ કાઢું. પછી પિતાજીની પાસે બેસુ. એ કેરીને ઘોળી રસ નિકાળે. કેરીઓની છાલ અને ગોટલા ચુસવા હું બેસી જઉં. ત્યાર બાદ બરફને થર્મોકો ના આઇસબોક્સમાંથી  (ફ્રિજ ત્યારે ન હતુ) કાઢી ધોકાથી ભાંગુ. ઝિણો ભુક્કો કરી રસવાળા તપેલામાં નાખું. કપડામાં થોડો ભુક્કો ચોટ્યો હોય એનો આનંદ ઉઠાવુ.  મમ્મી તપેલામાં થોડુ મલાઇ વાળૂ દુધ ઉમેરે અને થોડી જ ખાંડ. ઝરણીથી રસને બરોબર હલાવવાનો.અને રસ તૈયાર. જમતા જમતા મને વઢે પણ ખરા કે બરફ વધારે નાખ્યો. પણા બંદાને ચાર વાટકા રસ પિવા જોઇએ તો પછી બરફ નાખવો જ પડે ને. થોડા મોટા થયા ત્યારે તો મિક્ષ્ચર, બ્લેન્ડર' ને ફ્રિજ પણ આવી ગયેલુ. ત્યારે તો કેરી ને ઘોળિને  નહીં પણ છાલ ઉતારી કટકા કરતા અને રસ બનાવતા. લોક લાગણી (એટલે કે મારી લાગણી) ને માન આપી થોડા કટકા અલગથી રાખી રસમાં અલગથી ઉમેરાતા. રસની જોડે કેરીના કટકાનો અદભુત સ્વાદ.. અ હા હા.. મોજ પડતી બાપુ. ત્રણ-ચાર વાટકા રસના પેટમાં ગયા હોય પછી જે ઘેન ચડે..બે કલાક ની ઉંઘ તો પાક્કી જ. કેરી પ્રત્યે એટલો મોહ કે ઉનાળામાં લગ્નસરા દરમ્યાન જમણાવારમાં કેરીનો રસ હોય તો સારુ એવુ મનોમન વિચારતો, હજુ આજની તારિખે પણ એવુ જ વિચારુ છુ. શ્રીખંડ મને ભાવે, પણ કેર ના રસને પ્રાથમીકતા. કોલેજમાં ગયો તે પહેલા ૩ પ્રકા … Continue reading મારો કેરી પ્રત્યેનો “રસ”

માઇક્રોફ્રિકશન વાર્તાઓ (સત્યઘટના પર આધારીત)

by gopal khetani

  ૧) દેશ નહીં સુધરે નિવ્રુત્ત થયા પછી પણ પ્રવ્રુત્ત રહેતા ગુણવંતરાય તૈયાર થઇ બ્રિફકેસ લઇ મેટ્રો સ્ટેશન પહોચવા રિક્ષા પકડી. અણઘડ રીતે વાહનો ચાલતા જોઇ એમણે પોતાના જ્ઞાનનો વ્યાપ તેમના સહપ્રવાસી જોડે વધાર્યો. "દેશના લોકોની માનસીકતા જ આવી છે. કોઇનામાં સ્વયંશિસ્ત જેવુ છે જ નહીં." મેટ્રો સ્ટેશન આવતા જ તેઓ ચેકીંગ માટેની કતારમાં અણઘડ રીતે ઘુસ મારી. વડીલ સમજીને કોઇ કંઇ બોલ્યુ નહીં. લગેજ સ્કેનરમા પણ કતાર હોવા છતા તેમણે પોતાની બ્રિફકેસ મુકવા ઘુસ મારી ત્યારે લોકો એ તેમને કતારમા આવવા કહ્યુ તો વળતો જવાબ આપ્યો કે "આમ જ ચાલે છે." પરંતુ જેવી ટ્રેઇન આવી કે આસપાસ ઉભેલા લોકો ગુણવંતરાયને ધક્કો મરતા આગળ વધી ગયા ત્યારે તેઓ કકળી ઉઠ્યા "આ દેશ નહી સુધરે". (નોઇડા મેટ્રો સ્ટેશન પર ની સત્યઘટના) ૨) લગની ૧૪મી નવેમ્બરના રોજ સોસાયટીના સંચાલકો એ બાળકો માટે સોસાયટીના બગીચામા ચિત્ર સ્પર્ધાનુ આયોજન કર્યુ. બાળકો માટે મીણયા રંગો, ડ્રોઇંગશીટ અને ઉત્સાહ વધારવા બિસ્કીટ તથા જ્યુસ મગાવ્યા. બાળકો મજેથી ચિત્રો દોરવા લાગ્યા. થોડી વારમા આસપાસમા રહેતા મજુરોના બાળકો પણ આવી પહોચ્યા. સંચાલકો એમને પણ મીણયા રંગો, ડ્રોઇંગશીટ,બિસ્કીટ તથા જ્યુસ આપ્યા. તેમાથી એક નાની છોકરી થોડી વારમા જ ચાલી નીકળી. એ જોઇ એક સંચાલક મિત્ર બોલ્યા "આ લોકો આવા જ હોય. ફકત ખાવાની લાલચે જ અહી આવતા હોય છે." બે જ મિનીટમા એ નાની છોકરી તેની કાંખમા તેના નાના ભાઇને લઇ ને આવી પહોચી. ભઇલુને બાજુમા બેસાડી ડ્રોઇંગ શીટમા "લગન" થી પોતાની કલ્પનાઓના રંગોને પુરવા લાગી. (નોઇડા સેક્ટર ૬૧ની સત્યઘટના) ૩) કોયડો. "મમ્મી, કોયડો એટલે શુ?" "નીરજ કેટલી વાર તને કહ્યુ કે ગુજરતીમા 'ટોક' નહી કરવાની. we will talk in english only. Mind well, you are the student … Continue reading માઇક્રોફ્રિકશન વાર્તાઓ (સત્યઘટના પર આધારીત)